راهنمای جامع بازدید از کاخ نیاوران

اگر تا به حال به کاخ نیاوران نرفته اید، وقت آن است که خود را آماده کنید تا یکی از باشکوه ترین مجموعه های تاریخی تهران را از نزدیک ببینید. این کاخ یکی از برجسته ترین آثار تاریخی و فرهنگی ایران است که در شمال پایتخت و در دل منطقه نیاوران، همچون جواهری می درخشد.

در این مقاله از مجله گردشگری مای سفر، همراه ما باشید تا با داستان ها، معماری، و جذابیت های این کاخ ارزشمند بیشتر آشنا شویم.

کاخ نیاوران کجاست؟

مجموعه تاریخی نیاوران در شمال تهران و در منطقه شمیرانات قرار دارد؛ جایی که هوای خنک آن و درختان بلندش، زیبایی این مکان را دوچندان کرده اند. این کاخ در خیابان شهید باهنر (نیاوران سابق) واقع شده و به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی اش، همواره یکی از بهترین جاهای دیدنی تهران برای گردشگران داخلی و خارجی بوده است.

اطلاعات بازدید از کاخ نیاوران

ساعات بازدید: بهار و تابستان ۹ تا ۱۹ (ساعت فروش بلیط تا ساعت ۱۷) و پاییز و زمستان ۸ تا ۱۷ (ساعت فروش بلیط تا ساعت ۱۶)

آدرس: تهران، خیابان شهید باهنر (نیاوران)، مجموعه فرهنگی-تاریخی نیاوران

هزینه ورودی: هزینه ورودی کاخ بسته به بخش هایی که از آنها بازدید می کنید متغیر است. برای اطلاعات دقیق تر می توانید به وب سایت رسمی این مجموعه (niavaranmu.ir) مراجعه کنید.

چطور به کاخ نیاوران برویم؟

بازدید از مجموعه نیاوران به لطف موقعیت مناسب و دسترسی خوب آن، با وسایل نقلیه مختلف به راحتی امکان پذیر است. در ادامه، مسیرهای پیشنهادی را برایتان شرح می دهیم:

با مترو

نزدیک ترین ایستگاه مترو به مجموعه نیاوران، ایستگاه “تجریش” (خط 1 مترو تهران) است. از این ایستگاه می توانید با تاکسی یا اتوبوس های خطی که به سمت نیاوران حرکت می کنند، به راحتی به مقصد برسید. فاصله بین ایستگاه تجریش تا کاخ نیاوران حدود 15 دقیقه با خودرو است.

با خودروی شخصی

اگر قصد دارید با خودروی شخصی به کاخ نیاوران بروید، از طریق بزرگراه صدر یا بزرگراه ارتش به خیابان پاسداران وارد شوید. سپس از طریق خیابان نیاوران (باهنر)، می توانید به مجموعه برسید. پارکینگ عمومی در نزدیکی کاخ برای راحتی بازدیدکنندگان فراهم شده است.

با اتوبوس

خطوط اتوبوس رانی که از میدان تجریش به سمت نیاوران حرکت می کنند، یکی از گزینه های مقرون به صرفه و آسان برای دسترسی به کاخ هستند. کافی است سوار اتوبوس های مسیر تجریش-نیاوران شوید و در ایستگاه نزدیک کاخ پیاده شوید.

با تاکسی و تاکسی های اینترنتی

تاکسی های خطی از میدان تجریش و سایر نقاط شهر به سمت نیاوران در دسترس هستند. همچنین، استفاده از تاکسی های اینترنتی مثل اسنپ و تپسی راهی سریع و راحت برای رسیدن به مجموعه خواهد بود.

پیاده روی برای علاقه مندان

اگر به گشت و گذار در محیط های شهری علاقه دارید، می توانید از میدان تجریش تا کاخ نیاوران را پیاده طی کنید. این مسیر زیبا و سرسبز، حدود 30 دقیقه زمان می برد و فرصتی برای لذت بردن از محله های شمال تهران فراهم می کند.

تخفیف بلیط کاخ نیاوران

خریدهای گروهی ۱۰ نفر و بیشتر شامل ۱۵% تخفیف می شوند. همچنین، گروه های زیر می توانند بلیط را نیم بها تهیه کنند:

• دانش آموزان و دانشجویان (گروهی و با معرفی نامه)
• بازنشستگان (به همراه یک نفر از خانواده)
• افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی
• جانبازان و خانواده های شهدا
• خبرنگاران (با کارت معتبر)
• بسیجیان (با کارت یا معرفی نامه)

تاریخچه کاخ نیاوران

مجموعه نیاوران در دوران قاجار و به دستور فتحعلی شاه پایه گذاری شد. این مجموعه ابتدا به عنوان محلی برای استراحت شاهان قاجار در فصل تابستان در نظر گرفته شد، اما در دوران پهلوی دوم به مجموعه ای رسمی تر و باشکوه تر تبدیل گردید.

محمدرضا شاه پهلوی و خانواده اش، کاخ نیاوران را به عنوان محل اقامت اصلی خود انتخاب کرده و تغییرات زیادی در طراحی و امکانات آن ایجاد کردند. طراحی جدید این مجموعه با حفظ هویت تاریخی، نمایی مدرن تر به آن بخشید. امروزه این کاخ به عنوان یکی از ارزشمندترین و بهترین موزه های تهران مورد بازدید عموم قرار می گیرد.

معماری کاخ نیاوران: تلفیق سنت و مدرنیته

معماری کاخ اختصاصی نیاوران ترکیبی هنرمندانه از اصالت ایرانی و تأثیرات مدرن اروپایی است که در دوران پهلوی دوم به اوج خود رسید. ساختمان اصلی کاخ، با نمای بیرونی ساده اما شیک، دارای سقفی با تزئینات ظریف و الهام گرفته از هنر ایرانی است.

این تزئینات شامل طرح های اسلیمی، نقاشی های دیواری با رنگ های گرم و کاشی کاری های خیره کننده است که فضای داخلی و بیرونی را به طرزی زیبا به هم متصل می کند. پنجره های بزرگ و نورگیرهای مدرن، نور طبیعی را به داخل کاخ می آورند و حس زنده بودن و پویایی به فضا می بخشند.

طراحی داخلی کاخ نیاوران

کاخ اختصاصی دو طبقه و نیم است و ۹,۰۰۰ متر مربع مساحت دارد. این کاخ با سقف متحرک آلومینیومی، آثار ارزشمندی از هنرمندان داخلی و خارجی را در خود جای داده است. سقف بازشو کاخ یکی از ویژگی های منحصر به فرد آن است که گاهی برای بازدیدکنندگان باز می شود. طراحی داخلی شامل مبلمان، پرده ها و تزئینات اصلی دوران پهلوی است.

معماری بنا توسط محسن فروغی، رئیس وقت دانشگاه هنرهای زیبای تهران طراحی شد. گچبری ها و آینه کاری ها به ترتیب توسط استاد عبداللهی و استاد علی اصغر انجام شده اند و کاشی کاری های نما اثر ابراهیم کاظم پور هستند.

بخش های داخلی کاخ نیاوران

طبقه اول

این طبقه شامل سالن پذیرایی اصلی و سالن سینما است. سالن پذیرایی برای میزبانی از مهمانان خارجی طراحی شده و دارای مبلمان مدرن فرانسوی و آلمانی است. فرش های نفیس دستباف ایرانی از جمله فرش معروف استاد علی کرمانی در این سالن قرار دارند.

این فرش با طرح پادشاهان ایران و مشاهیر جهان یکی از آثار برجسته هنر ایرانی است. همچنین ظروف سفالین مارلیک، اشیای باستانی و هدایای ارزشمند دولت های خارجی در این سالن به نمایش درآمده اند.

نیم طبقه دوم

این بخش از کاخ نیاوران شامل اتاق لیلا پهلوی و اتاق کار فرح دیبا است. آثار باستانی کشور هند از جمله مجسمه بودا و حجاری های عاج نیز در این طبقه وجود دارند.

طبقه دوم

این طبقه به اتاق های خواب، استراحت و مطالعه اختصاص دارد. اتاق های شخصی محمدرضا شاه و شهبانو فرح دارای بخش های مجزا مانند اتاق آرایش و لباس هستند. لباس های محلی و سوزن دوزی های بلوچستان نیز در این بخش نگهداری می شوند. اتاق های فرحناز و علیرضا و رضا پهلوی نیز در این طبقه قرار دارند و دارای امکاناتی مستقل هستند. نشان های ناوگان دریایی علیرضا پهلوی و میز تحریر سبک لویی شانزدهم از دیگر آثار شاخص و دیدنی این بخش محسوب می شوند.

اتاق رضا پهلوی نیز با دقت و سلیقه خاصی طراحی شده بود تا نیازهای یک شاهزاده جوان را برآورده کند. وسایل شخصی رضا پهلوی، کتاب ها و ابزارهای آموزشی او، همچنان در این اتاق قرار دارند و به بازدیدکنندگان نمایش داده می شوند. این بخش از کاخ بازتابی از سبک زندگی سلطنتی و نحوه آموزش و پرورش اعضای خانواده پهلوی است. اگر به کاخ نیاوران سفر کنید، بازدید از این اتاق می تواند یکی از بخش های جالب و آموزنده باشد.

موزه ها و بخش های دیگر مجموعه فرهنگی نیاوران

مجموعه فرهنگی-تاریخی نیاوران، علاوه بر “کاخ اختصاصی”، شامل بخش ها و موزه های مختلفی است که هرکدام روایتگر گوشه ای از تاریخ، فرهنگ و هنر ایران و جهان هستند.

تالار آبی کاخ نیاوران

تالار آبی در شمال کاخ اختصاصی واقع شده و به خاطر کاشی کاری های آبی و آب نمای زیبایش نام گذاری شده است. این تالار با مساحت حدود ۳۵۰ متر مربع، محل برگزاری رویدادهایی مانند نمایشگاه های هنری است. دو تابلوی کوبلن فرانسوی قرن ۱۷ و ۱۸ و آب نماهای زیبا از شاخصه های مهم این بخش هستند.

کاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه

کاخ صاحبقرانیه، ساخته شده در دوران ناصرالدین شاه، با تغییرات متعدد طی دوره های قاجار و پهلوی، به موزه ای از هنر و تاریخ تبدیل شده است. از شاخصه های این کاخ می توان به تابلوهای قاجاری، فرمان مشروطیت و تالار آینه اشاره کرد. در زیرزمین این کاخ، موزه حوضخانه با آثار هنری و تاریخی از جمله نقاشی های برجسته و آثار خوشنویسی قرار دارد. (بازید از این بخش برای عموم ممنوع است)

کوشک احمدشاهی

این کوشک کوچک و آجری با سقف شیروانی، در دوران احمدشاه قاجار ساخته و بعدها به دفتر کار رضا شاه بدل شد. از ویژگی های معماری آن، ایوان های سراسری و گچ بری های زیبای شیر و خورشید در ضلع شمالی است. این عمارت ۸۰۰ متر مربعی در دو طبقه طراحی شده و در شمال کاخ نیاوران قرار دارد.

موزه جهان نما

این موزه در سال ۱۳۵۵ تأسیس شد و گنجینه ای از آثار هنری داخلی و بین المللی را در چهار سالن به نمایش می گذارد. نقاشی هایی از پرویز تناولی، سهراب سپهری و آثاری از پیکاسو و دالی از جمله آثار برجسته این موزه هستند. پیکره های مفرغی و سفالین هزاره های قبل از میلاد نیز بخشی از نمایشگاه را تشکیل می دهند.

موزه کتابخانه اختصاصی

این کتابخانه با مساحت ۷۷۰ متر مربع، در سال ۱۳۵۵ برای استفاده شخصی خاندان پهلوی در کاخ نیاوران ساخته شد و بیش از ۲۳ هزار نسخه چاپی و نسخ خطی را در خود جای داده است. آثار هنری و موسیقیایی متنوع، از جمله تابلوهای نقاشی و آلات موسیقی، به ارزش این مکان افزوده اند.

باغ موزه کتیبه ها

این باغ در قسمت شرقی مجموعه، میزبان ۴۳ کتیبه سنگی از دوران مادها، ساسانیان و دیگر تمدن های باستانی ایران است. این نمایشگاه دائمی فرصتی بی نظیر برای علاقه مندان به تاریخ و باستان شناسی فراهم کرده است.

موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران

این موزه در سال ۱۳۹۱ در گاراژ قدیمی مجموعه افتتاح شد و خودروها و موتورسیکلت های خاندان پهلوی را به نمایش گذاشته است. از جمله این خودروها، رولزرویس های لوکس و مدل های نادر هستند که نمایانگر سبک زندگی شاهانه در دوران پهلوی اند.

فضای بیرونی: باغ های ایرانی در قلب نیاوران

باغ های اطراف کاخ نیاوران با الهام از اصول باغ سازی ایرانی طراحی شده اند و فضایی سرشار از زیبایی، آرامش و شکوه را به نمایش می گذارند. این باغ ها، با ویژگی هایی که در ادامه به آنها اشاره می کنیم، تجربه ای بی نظیر از طبیعت و معماری سنتی را برای بازدیدکنندگان فراهم می کنند:

درختان کهن سال:

در باغ های کاخ نیاوران، درختانی با عمر چند صد ساله به چشم می خورند که گواهی زنده بر تاریخچه طولانی این مجموعه هستند. گونه هایی همچون چنار و سرو که به عنوان نمادهای اصیل باغ های ایرانی شناخته می شوند، سایه بانی طبیعی و خنک در فصل های گرم سال ایجاد می کنند. در این باغ درخت های دیگری مثل نارون، بلوط، گردو، توت و شاه  توت، سپیدار، سرو، ماگنولیا، سیب، سولاق و… نیز دیده می شود.

گل کاری های فصلی:

بخش های مختلف باغ، با گل کاری های فصلی به صورت طرح های هندسی تزئین شده اند. در فصل بهار، گل های لاله، رز و نرگس چشم اندازی خیره کننده ایجاد می کنند، درحالی که در پاییز، رنگ های گرم و زرد برگ ها فضایی شاعرانه به باغ می بخشند.

آب نماها و استخرها:

وجود آب نماهای سنگی و استخرهای کوچک در کاخ نیاوران، علاوه بر زیبایی، صدای ملایم آب را به فضای باغ اضافه کرده و محیطی دلنشین برای استراحت فراهم می کند. این ویژگی ها به عنوان یکی از عناصر اصلی باغ های ایرانی، حس طراوت و سرزندگی را به بازدیدکنندگان منتقل می کنند.

معابر سنگ فرش شده:

مسیرهای سنگ فرش شده در میان باغ، بازدیدکنندگان را به آرامی به بخش های مختلف کاخ هدایت می کنند. این معابر نه تنها حرکت در باغ را آسان می کنند، بلکه با طراحی منحصربه فرد خود، حس اصالت و هماهنگی با معماری سنتی را منتقل می کنند. قدم زدن بر روی این سنگ فرش ها، همراه با صدای جریان آب، تجربه ای دلنشین و آرامش بخش خواهد بود.

گونه های جانوری:               

در باغ نیاوران، علاوه بر گیاهان متنوع، گونه های متنوع جانوری نیز به چشم می خورند. پرندگانی مانند دارکوب، گنجشک خانگی، چرخ ریسک نیزار، بلبل خرما، دلیجه، قمری، مرغ مینا، سار، طوطی، شاه طوطی، کلاغ ابلق و … که صدای دل نواز و همیشگیشان موسیقی زنده باغ نیاوران است.