کاخ گلستان و داستان های عجیبی که در دل این کاخ وجود دارد!

کاخ گلستان یکی از جاهای دیدنی تهران است که به دلیل معماری منحصر به فردی که دارد در فهرست میراث یونسکو آمده است. جالب است بدانید که این بنا، شاهد رویدادهای تاریخی مهمی بوده است و اسرارهای بسیار زیادی از گذشته در دل خود دارد. با ما در ادامه همراه باشید تا اطلاعات جامع درباره این بنای خاص و منحصر به فرد به همراه آرشیو عکس کاخ گلستان را در اختیار شما قرار دهیم. 

معرفی اجمالی کاخ گلستان تهران

کاخ گلستان مجموعه از بناهای تاریخی در تهران است که در دوران های تاریخی مختلف ساخته شده اند. این بنا به دلیل معماری خاص و ارزش آثاری هنری و تاریخی، یکی از مهم ترین بناهای تاریخی ایران است که روزانه گردشگران خارجی و ایرانی از این بنا دیدن می کنند. 

کاخ گلستان تهران شامل قسمت های مختلفی مثل ایوان تخت مرمر، تالار آینه، تالار سلام، تالار سفره خانه، تالار برلیان، تالار الماس، خلوت کریمخانی، عمارت بادگیر، کاخ ابیض و کاخ شمس العماره است. خلوت کریمخانی و ایوان تخت مرمر جامانده از دوران کریمخان زند است و قدیمی ترین بخش های این کاخ هستند. 

البته این مجموعه به غیر از ساختمان هایی که گفتیم از بخش های دیگری مثل مرکز اسناد تصویری، کتابخانه نسخ خطی، دفتر فنی، مرکز اسناد خطی، کتابخانه چاپی، امور بین الملل، واحد کودک و نوجوان، امور معرفی و واحد دفتر حقوقی تشکیل شده است. 

به شما توصیه می کنیم بعد از دیدن این بنای عجیب و خارق العاده و اتاق ناصرالدین شاه در کاخ گلستان حتما از جاهای دیدنی اطراف کاخ گلستان که شامل بازار بزرگ تهران، خیابان ناصرخسرو، سبزه میدان، قهوه خانه حاج علی درویش، کوچه مروی، دارالفنون و سرای روشن است، دیدن کنید. 

ساعت کاری و قیمت بلیط ورودی کاخ گلستان 1403

ساعت کاری:

• روزهای شنبه تا چهارشنبه ۹ تا ۱۹ (فروش بلیط: ۹ تا ۱۸)؛ 
• روزهای پنجشنبه و جمعه ۹ تا ۲۰ (فروش بلیط : ۹ تا ۱۹) (به‌غیر از روزهای ۱۴ خرداد، ۲۱ رمضان، تاسوعا و عاشورا، ۲۸ صفر و ۲۵ شوال)

قیمت بلیط کاخ گلستان 1403:

ورودی کاخ گلستان تهران به ازای هر بازدید کننده داخلی 30.000 تومان است. قیمت بلیط بازدید از بخش های مختلف این مجموعه متفاوت است که از 15.000 تا 30.000 تومان است. 

کاخ گلستان کجاست؟

کاخ گلستان در تهران، خیابان پانزده خرداد، میدان ارگ واقع شده است. دسترسی به کاخ گلستان با مترو تهران بسیار آسان است، کافی است در ایستگاه پانزده خرداد در خط یک مترو تهران پیاده شوید و پس از حدود 5 دقیقه پیاده روی به این کاخ می رسید. 

شماره تماس کاخ گلستان: 02133956662

آدرس کاخ گلستان: تهران، خیابان پانزده خرداد، ضلع شمالی میدان ارگ، کاخ گلستان 

تاریخچه کاخ گلستان

طبق اسناد و مدارک موجود و همچنین سفرنامه پیترو دلاواله، تاریخچه این کاخ به دوران شاه عباس صفوی بر می گردد؛ البته مهم ترین دوره تاریخی این بنا به عصر آقا محمد خان قاجار مربوط می شود. آقا محمد خان قاجار پس از غلبه بر لطفعلی خان زند، در سال 1210 هجری قمری تاج گذاری کرد و تهران را به عنوان پایتخت اعلام کرد که همین موضوع باعث اهمیت بیشتر این کاخ شد. 

تاج گذاری ناصر الدین شاه قاجار هم در این کاخ انجام شد. به دلیل اینکه ناصرالدین شاه اولین پادشاه ایرانی بود که به اروپا سفر کرده بود، سعی کرد با الهام گرفتن از معماری اروپایی تغییراتی را در ارگ سلطنتی گلستان ایجاد کند. 

در زمان حکومت شاهان قاجاری، این کاخ محلی برای اقامتگاه سلطنتی و حکمرانی محسوب می شد و همچنین در این مجموعه محلی برای تعلیم هنرمندان و معماران در نظر گرفته شده بود به همین دلیل از این کاخ در قرن 19 به عنوان مرکزی برای تولید هنر یاد می شود. 

در زمان حکومت مظفرالدین شاه، محمد علی شاه و احمد شاه تغییری در این کاخ ایجاد نشد؛ اما اهمیت آن به دلیل رویدادهای تاریخی مهمی مثل انقلاب مشروطه و تاثیرات آن بیشتر شد. شایان ذکر است که در عصر پهلوی اول و دوم نیز تغییراتی در ارگ سلطنتی ایجاد شد. 

با این تفاسیر می توان قدمت کاخ گلستان را به بیش از چهار قرن نسبت داد و هنوز هم جزء بناهای تاریخی منحصر به فرد کشور به شمار می رود و به دلیل رویدادهای تاریخی مهمی که در این بنا رخ داده است، سندی با ارزش برای بخش های مهم تاریخ ایران است. 

معماری کاخ گلستان

کاخ گلستان تهران یک مجموعه تاریخی است که شامل چندین کاخ و تالار سلطنتی در یک باغ است. معماری کاخ گلستان در ابتدا کاملا ایرانی بود اما پس از مراودات سیاسی، تجاری و فرهنگی شاهان ایرانی با کشورهای اروپایی باعث ایجاد تغییراتی در معماری این مجموعه شد. به همین دلیل است که ما شاهد تلفیق معماری ایرانی و اروپایی در این مجموعه هستیم که به جرات می توان گفت که این معماری یک معماری کم نظیر است. 

در این مجموعه می توانید یکی از بهترین نمونه های کاشی کاری تاریخ ایران را ببینید که با موضوعاتی مثل شکار و شکارگاه، عاشقانه، منظره، پادشاهان، مذهبی، کارگزاران حکومتی و … مزین شده است. در کاشی کاری های عمارت گلستان تهران می توان به خوبی ترکیب معماری ایرانی و اروپایی را ببینید. 

پس از دیدن کاشی کاری های نمای بیرون ساختمان کاخ گلستان وارد این بنا می شوید و قطعا با دیدن آینه کارهای فوق العاده هوش از سرتان می رود؛ به خصوص با دیدن آینه کاری های تالار آینه که ساخت آن بیشتر از 7 سال طول کشیده است!

شاید با دیدن کاشی کاری و آینه کاری های این کاخ تصور کنید که زیبایی های این مجموعه در همین حد خلاصه می شود، در حالی که این طور نیست! تزئینات طلاکاری که روی سنگ انجام شده است یکی دیگر از جذابیت های تخت مرمر و شمس العماره است که در دوره قاجار بنا شده است و شما با دیدن این حد از زیبایی قطعا متحیر خواهید شد. 

معرفی بخش های مختلف کاخ گلستان تهران

شمس العماره

از شمس العماره به عنوان گل سر سبد عمارت گلستان یاد می شود. بنایی مرتفع که از بارزترین جاذبه های این بخش است و روزگاری نماد پایتخت بود. ناصرالدین شاه طی سفرهای اروپایی عاشق آسمان خراش های کشورهای غربی شد و به همین دلیل دستور ساخت شمس العماره را داد تا بتواند به همراه همسرانش به بالای آن برود و از دیدن چشم انداز تهران و اطرافش لذت ببرد. 

شمس العماره یک بنای 5 طبقه است که در سال 1284 ساخته شد که با ارتفاع 35 متری بلندترین ساختمان آن زمان بود. برای اولین بار در ساخت این بنا از فلز استفاده شد که تحول مهمی در ساختمان سازی ایران ایجاد کرد. علاوه بر مرتفع بودن و نمای باشکوه شمس العماره، تزئینات داخلی این مجموعه که شامل نقاشی، گچ بری و آینه کاری است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. 

از آنجا که کاخ گلستان یکی از جاهای دیدنی نزدیک مترو تهران (مترو پانزده خرداد) است با کمترین هزینه می توانید از یکی از خارق العاده ترین معماری های تاریخ ایران دیدن کنید.

قیمت بلیط شمس العماره در سال 1403: رایگان

ایوان تخت مرمر

ایوان تخت مرمر که اسم های دیگری مثل ایوان دارالاماره یا دیوانخانه هم دارد، قدیمی ترین بنای تاریخی این کاخ است که مربوط به دوران کریم خان زند می باشد. این ایوان با تزیینات زیبای خاتم کاری، گچ بری، منبت، سنگ تراشی، آینه کاری و مشبک هنر معماران قدیمی ایرانی را به رخ می کشد.

زیباترین بخش ایوان تخت مرمر، همان تخت مرمری است که به دستور فتحعلی شاه در سال 1221 ساخته شد. این تخت مرمری توسط سنگ تراشان اصفهانی ساخته شده است که شامل 65 قطعه مرمر بزرگ و کوچک می باشد. طراحی این تخت به شکلی است که تخت حضرت سلیمان را به ذهن می آورد که روی دوش سه دیو و شش فرشته یا انسان قرار دارد. همچنین یک اژدها و دو شیر و ابیاتی از ملک الشعراء در ستایش فتحعلی شاه بر روی این تخت حک شده است.

قیمت بلیط ایوان تخت مرمر در سال 1403: 15.000 تومان

محوطه کاخ گلستان

علاوه بر بناهای مختلفی که در این مجموعه وجود دارد، از زیبایی های محوطه کاخ هم نمی توان به راحتی گذشت. محوطه عمارت گلستان با درختکاری های زیبا، استخر و فواره ای که دارد می تواند یک فضای مناسب برای قدم زدن و عکاسی شما باشد. 

کاخ اختصاصی

کاخ اختصاصی این مجموعه شامل تالارهای سلام، آینه، عاج، تالار ظروف و برلیان است که در ادامه درباره هر کدام از این جاهای دیدنی کاخ گلستان صحبت خواهیم کرد. 

قیمت بلیط کاخ اختصاصی در سال 1403: ۳۰,۰۰۰ تومان

تالار سلام

تالار سلام یا تالار تاج گذاری یا اتاق موزه در ضلع شمال غربی مجموعه گلستان واقع شده است و از همان ابتدا با هدف ایجاد موزه ساخته شد. ناصرالدین شاه در طی مسافرت های خود به کشورهای غربی و با مشاهده موزه های این کشورها دستور ساختن موزه مشابه در ارگ سلطنتی خود را داد. با این تفاسیر می توان گفت که اولین موزه در ایران در کاخ گلستان و در زمان قاجار ساخته شده است. 

به دلیل اینکه در این تالار، مراسم سلام برگزار می شد، به آن تالار سلام می گفتند و بعدها نیز به دلیل تاج گذاری شاهان پهلوی، عنوان تالار تاج گذاری به این اتاق داده شد.

موزه مخصوص

این موزه بخشی از حوضخانه تالار سلام است که در آنجا اشیای نفسی به جا مانده از شاهان دوره قاجار نگه داشته می شود.

موزه نگارخانه

قسمت دیگر حوضخانه تالار سلام به موزه نگارخانه اختصاص داده شده است که شامل تابلوهای نقاشی ایرانی دوره قاجار است. 

موزه نگارخانه گلستان شامل دو بخش است که در بخش جنوبی، پرده های نقاشی دوره قاجار به نمایش گذاشته است که آثار هنرمندانی مثل اسماعیل جلایر، میرزا بابا نقاشباشی شیرازی و … است. در بخش شمالی مجموعه هم آثار نقاشان متاخر دوره قاجار مثل کمال الملک، محمد خان صبا، آقا میرزا موسی و مصورالملک به نمایش گذاشته شده است.

تالار آینه

یکی از تالارهای مشهور این کاخ، تالار آینه است که در مجاورت تالار سلام گرفته است. در واقع یکی از دلایل اصلی شهرت تالار آینه به دلیل نقاشی معروف استاد کمال الملک از تالار آینه و ناصرالدین شاه مربوط می شود که کامل شدن آن حدود 5 سال طول کشید.

تالار عاج

یکی دیگر از بناهای باشکوه عمارت گلستان تالار عاج است که تاریخ دقیق ساخت این بخش مشخص نیست؛ اما بر اساس شواهد، قبل از تالار سلام و آینه بنا شده است.

تابلوی آبرنگ محمود خان ملک الشعرا اوج زیبایی تالار عاج است که در سال 1286 هجری قمری از فضای بیرونی تالار کشیده شده است. بر اساس این نقاشی، این تالار سه ارسی بزرگ، ایوانی با شش ستون و یک راه پله داشته است. در حال حاضر دو عاج بزرگ فیل در این تالار قرار دارد که علت نام گذاری این تالار را نشان می دهد؛ البته برخی معتقدند که این تالار در گذشته محل پذیرایی و صرف غذا بوده است و نام اصلی آن «تالار آج» است که در زبان ترکی به معنای گرسنه می باشد.

تالار ظروف

این تالار در سال 1344 روی بقایای سازه ای از دوره قاجار ساخته شده است و همان طور که از اسمش مشخص است، محل نگهداری و نمایش برخی از هدایای پادشاهان اروپایی به شاهان قاجاری بوده است. از جمله این هدایا می توان به سرویس جواهر نشان اهدایی ملکه ویکتوریا، سرویس اهدایی نیکلای اول امپراتور رویسه، سرویس چینی مربوط به جنگ های ناپلئون بناپارت و …. اشاره کرد.

تالار برلیان

دلیل شهرت این تالار به این دلیل است که چندین که اتاق زیبای پر از آینه کاری و چلچراغ در این تالار وجود دارد. قبل از ساخت تالار برلیان، تالار بلور از بناهای دوره فتحعلی شاه در این محل وجود داشت. تالار بلور به دلیل فرسودگی در زمان ناصرالدین شاه تخریب شد و تالار برلیان در آنجا بنا شد. از این تالار در زمان ناصرالدین شاه برای نگهدارای اهدایی های پادشاهان خارجی استفاده می شود و در زمان پهلوی مهمانی های رسمی در تالار برلیان کاخ گلستان تهران برگزار می شد.

خلوت کریمخانی

خلوت کریمخانی در گوشه شمال غربی کاخ گلستان بنا شده است و سازه ای سرپوشیده به شکل یک ایوان سه دهنه و ستون دار است که در مرکزیت آن حوضی زیبا ساخته شده است. اهمیت این بنا به دلیل اتفاقی است که در دوران آقا محمدخان قاجار رخ داد. وی بقایای جسد کریمخان زند را که در شیراز بود از قبر بیرون کشید و به این محل منتقل کرد؛ زیرا این محل، مکان عبور روزانه شاه بوده است و با عبور از محل دفن کریمخان زند می توانست او را لگدکوب کند.

در زمان ناصرالدین شاه قاجار این محل به محوطه کوچکی به اسم حیاط کریمخانی مبدل شد که پادشاه برای استراحت به این حیاط می رفت. با روی کار آمدن پادشاه پهلوی اول، استخوان های کریم خان زند به قم انتقال پیدا کرد.

شایان ذکر است که سنگ مزار ناصرالدین شاه قاجار در اوایل انقلاب اسلامی از حرم حضرت عبدالعظیم (ع) به خلوت کریمخانی کاخ گلستان انتقال پیدا کرد. همچنین تخت مرمرین فتحعلی شاه قاجار که در قسمت دیگری از کاخ بود در زمان پهلوی دوم به خلوت کریمخانی منتقل شد.

قیمت بلیط خلوت کریمخانی کاخ گلستان در سال 1403: رایگان

عمارت بادگیر

این عمارت در قسمت جنوبی کاخ گلستان قرار گرفته است که در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شد و در دوره حکومت ناصرالدین شاه دستخوش تغییرات زیادی شد.

در عمارت بادگیر ارسی ها و ستون های زیبا، بالاخانه ها، گوشواره ها و دهلیزهای این بنا خودنمایی می کنند. البته به غیر این موارد در عمارت بادگیر می توان نقاشی ها، گچ بری ها، آینه کاری ها، زرنگاری ها و منبت کاری های فوق العاده را دید.

قیمت بلیط عمارت بادگیر کاخ گلستان در سال 1403: 15.000 تومان

موزه عکسخانه

حوض خانه ای در زیر عمارت بادگیر قرار گرفته است که در حال حاضر به موزه عکسخانه تبدیل شده است. در این موزه عکس هایی از زمان پادشاهان قاجاری و ابزار عکاسی قدیمی دیده می شود که در برخی از این عکس ها، دست خط ناصرالدین شاه قاجار به چشم می خورد. به دلیل علاقه زیادی که ناصرالدین شاه به عکاسی داشته است، تصاویر زیادی از این دوره تاریخی ایران به ثبت رسیده است.

در چهار گوشه این حوض خانه، چهار بادگیر بلند که با کاشی های آبی، زرد و سیاه تزیین شده اند، قرار گرفته است. این بادگیرها باعث خنک شدن هوای تالار می شدند و پادشاهان در روزهای بسیار گرم تابستان به این مکان پناه می آوردند. در این مکان حوض آبی نیز قرار داشت که امروزه به به منظور جلوگیری از آسیب رطوبت به بنا، مسیر آب بسته شده است. جالب است بدانید که موزه عکسخانه کاخ گلستان، دومین مجموعه بزرگ عکس در دنیا پس از مجموعه سلطنتی انگلیس است.

قیمت بلیط موزه عکسخانه کاخ گلستان در سال 1403: 15.000 تومان

تالار الماس

تالار الماس یکی از بخش های قدیمی عمارت گلستان است که بعد از عمارت بادگیر قرار دارد و به دلیل آینه کاری های بخش داخلی به آن تالار الماس نسبت داده می شود. این تالار به دستور فتحعلی شاه ساخته شد و در دوره ناصرالدین شاه نیز دچار تغییرات زیادی شد.

تالار الماس از بالاخانه ها، دهلیزها و پستوهای متعددی تشکیل شده است و در زیر این تالار هم حوضخانه بزرگی قرار دارد.

کاخ ابیض

سلطان عبدالحمید، پادشاه عثمانی تعدادی اثاثیه ارزنده مثل مبل های استیل لوئی شانزدهم، مجسمه های برنزی، دو قطعه آینه، چند فرش دست بافت ترکیه و پرده های مخملی را برای ناصرالدین شاه فرستاد. به دلیل اینکه همه اتاق ها و تالارهای کاخ گلستان در اوج زیبایی و شکوه بودند و نیازی به این وسایل نبود؛ ناصرالدین شاه دستور ساخت کاخ جدیدی در گوشه جنوب غربی مجموعه گلستان به منظور قرار دادن این وسایل را داد.

پس از ساخت این کاخ، ناصرالدین شاه به تقلید از معماری اروپایی، دستور می دهد که دیوارها این مجموعه را سفید کنند و برای پله های آن نیز از مرمر سفید استفاده کنند؛ به همین دلیل نام این کاخ را کاخ ابیض گذاشتند.

با گذشت زمان با اضافه کردن وسایل پادشاه عثمانی، به این کاخ نام تالار عبدالحمید داده شد. این کاخ به عنوان محل کار نخست وزیر و صدراعظم دولت های بعدی و جلسات هیئت دولت بود. در سال 1332 این مکان به هنرهای زیبا و محل نمایشگاه های موقت اختصاص یافت. در نهایت این کاخ در سال 1347 به موزه مردم شناسی تبدیل شد که علاوه بر پوشش مردان و زنان قاجاری، پوشش مناطق مختلف ایران به نمایش گذاشته می شود. این موزه به عنوان غنی ترین و قدیمی ترین موزه های مردم شناسی ایران شناخته می شود.

کتابخانه کاخ گلستان

کتابخانه مجموعه گلستان از دو بخش کتابخانه نسخه های خطی و کتابخانه نسخه های چاپی تشکیل شده است. تاریخچه بخش نسخ خطی این کتابخانه به قرن 13 هجری قمری برمی گردد که توسط فتحعلی شاه قاجار به نام کتابخانه شاهنشاسی تاسیس شد. کتابخانه چاپی هم در زمان پهلوی دوم در طبقه اول کاخ ابیض تاسیش شد که این کتابخانه در سال 1384 به فضایی بیش از 93 متر مربع در ضلع شمال شرقی کاخ منتقل شد.

امکان استفاده از کتابخانه کاخ گلستان مانند سایر کتابخانه های کشور نیست و تنها دانشجویان، استادان، محققان و نویسندگان با ارائه معرفی نامه می توانند از کتاب های این مجموعه استفاده کنند.

سوالات متداول